Akıllıca Tasarlanmak

İnsan bedeni akıllıca tasarlanmış değil.

Bir dakika… Yargımı müdafaa etmek için bir fırsat tanıyın.

Mesela insanın yemek borusu ile nefes borusunun aynı boşluktan dışarı açılması, sizce akıllıca bir iş mi? Yediğiniz veya içtiğiniz bir şeyin nefes borusuna kaçıp onu tıkaması ihtimali yok mu? Herhangi birindeki bir iltihaplanmanın diğer fonksiyona da zarar vermesi ihtimali?

Şöyle midemizin hemen üstünde bir kapak oluverseydi mesela, yemek borusuna ihtiyaç olmasaydı. O kadar dokudan tasarruf etseydik… Daha akıllıca olmaz mıydı?

Elbette insan bedeninin tek kusuru yemek borusu ile nefes borusunun aynı boşluğa açılması değil, siz de sayısız defo bulabilirsiniz. Sonunda insan bedeninin akıllıca tasarlanmadığı yargısına katılabilirsiniz. Bu durumda muhtemelen, insan bedeni hakkındaki kanaatleriniz değişir. Ona daha az itibar göstermeye başlarsınız.

Ama insan bedeninin akıllıca tasarlanmadığı kanaatine ulaştığınızda başka bir şey de yapabilirdiniz. Akıllıca tasarımın itibarında tenzilat yapmanız da mümkündü. Yapmadınız. Neden?

***

Bence insan bedeni akıllıca tasarlanmış değil. Bu da onun kıymetini azaltmaz. Akıllıca tasarım konusundaki saplantımızı gözden geçirmek gerektiğini gösterir.

Cumhuriyet de akıllıca tasarlanmış değil. Bir yığın defosu var. Bu defoların pek çoğu Cumhuriyet’in kıymetini azaltmaz. Ama biri kesinlikle azaltıyor.

Cumhuriyet, bir biçimde, kusurlarından arındırılarak nezihleştirilmiş olan şeylerin ancak kıymetli olduğu kanaatini topluma yaydı. Bu hususta o kadar başarılı oldu ki, bugün Cumhuriyet’e tehdit olarak görülen kesimler bile bu kanaati sorgulamıyorlar. Farkları, kusur olarak gördükleri şeylerin başka olmasından ibaret.

Cumhuriyet’in biçimlendirdiği insanlar olarak, insan bedeninin akıllıca tasarlanmış olmadığını kabul etmekte zorlanabiliriz. Ama toplumun akıllıca tasarlanmadığından şüphemiz yok. Şöyle yeterince kudreti bir araya getirip, doğru dürüst bir tasarıya uygun olarak yeniden gerçekleştirebilirsek…

***

Biraz fikir jimnastiği yapın ve insan bedeninin daha tasarruflu, daha kusursuz olması için neler yapılabileceğini hayal edin. Mesela metrelerce barsak sahiden şart mıdır? Şunca fonksiyonu yüz gramlık bir telefona yükleyen tasarımcıların aklıyla tasarlansa, onlardan kurtulmak mümkün olmaz mıydı? Onlardan kurtulmakla ne kadar çok hastalık riskinden kurtulurduk, bir düşünün. Ne kadar hafiflerdik?

Göreceksiniz ki, birkaç adım sonra, elinizde hiçbir şey kalmayacak.

Nitekim kendilerini Cumhuriyet’in muhafızları olarak görenlerin elinde bir toplum, demokrasinin neferleri olarak görenlerin elinde de bir Cumhuriyet kalmayıveriyor işte.

Cemalettin N. TAŞCI