Seçmen Ne İster?

99 seçim kampanyası döneminde, kısa bir aradan sonra İstanbul’a döndüğümde, ANAP’ın şehri “yolsuzluğa hayır” mealinde pankartlarla donattığını gördüm. Telaşla İl Başkanlığına gittim. “Araştırma yaptırdık,” dediler, “milletin en çok şikâyet ettiği şey yolsuzluk.”

Ne dedimse pankartları indirmeye ikna edemedim. Çaresiz, hemen küçük bir araştırma tasarladım. İlk soruda deneğe, ANAP’ın yolsuzluklara ne kadar bulaştığını düşündüğünü sordum. Alfabetik sırayla CHP, DYP, DSP, MHP ve RP için aynı soru sorulduktan sonra, son olarak deneğin hangi partiye oy vermeyi düşündüğü soruluyordu.

ANAP’a oy vermeyi düşünenlere göre, yolsuzluğa en çok bulaşmış olan DYP idi. İkinci? Buraya dikkat: İkinci sırada ANAP yer alıyordu. Üçüncü CHP, dördüncü DSP, beşinci MHP ve son sırada RP.

DYP’ye oy vermeyi düşünenlere göre de kendi partileri ikinci sıradaydı. Sıralama şöyleydi: ANAP, DYP, DSP, CHP, MHP ve RP.

CHP’ye oy vermeyi düşünenlere göre ilk sırada ANAP yer alıyordu. Sonra sırayla DYP, MHP, DSP, CHP ve RP.

DSP’ye oy vereceğini söyleyenlerin sıralaması DYP, ANAP, MHP, CHP, DSP ve RP.

Araştırmanın neticelerini masanın üzerine koyduğumda, ANAP yönetimi pankartları derhal toplattı.

***

Duyulan rahatsızlıklar ile oy verme tercihleri arasında dümdüz bağlantılar kurarsanız, ANAP’ın o tarihlerde yaptığı gibi milletin gözüne yolsuzluğu sokarsınız. Düzenlediğiniz kampanya kazara başarılı olur da, ahali diğer her şeyi bir tarafa bırakıp, verdiği oyla yolsuzluğu bertaraf etmeye karar verirse, yandı gülüm keten helva.

Seçmen yolsuzluktan sahiden de bizar mıdır? Hiç şüphem yok ki öyledir. İyi ama seçmenin bizar olduğu birçok şey var. Ayrıca, aklı başında seçmenlerin pek çoğu, sandıkta yapacağı tercihle geçmişin hesabını görmeyi istemez, geleceği inşa etmek ister. Eğer geleceğe dair bir ışık görmesine vesile olan bir parti varsa, onun yol açtığı bir yığın rahatsızlığa kolaylıkla rıza gösterir. Ve saire.

Sizin için en mühim şey, hatta yegâne mühim şey yolsuzluğun bertaraf edilmesi olabilir ama her seçmen için de apaynı şeyin tek mühim şey olmasını beklemek, olsa olsa saçmalık olur. Kaldı ki, yeri gelmişken ıskalamayayım, yolsuzluktan şok şikâyetçisinizdir elbette ama yolsuzluğa asla geçit vermeyeceğini bilseniz bile, eğer CHP seçmeni iseniz mesela laikliğe zarar vereceğini tahmin ettiğiniz bir partiye rey vermezsiniz. AKP seçmeni iseniz, 1940’ların düzenini yeniden tesis etmeyi hayal eden birilerini asla tercih etmezsiniz.

***

Kılıçdaroğlu’nun yürüttüğü kampanyayı bir de bu gözle değerlendirin. Referandum sandığından çıkacak neticenin mesulü sizce kim olacak? Seçmen mi, yoksa bu kampanyanın mimarları ve müteahhidi mi?

Cemalettin N. TAŞCI